Ο θάνατος του Πάπα Φραγκίσκου έρχεται μετά από την εκλογή του στον παπικό θρόνο το 2013, μία κίνηση με σημαντική σημειολογία αλλά και αντίκτυπο τον οποίο η καθολική εκκλησία δεν είναι ακόμη χρονικά και ιστορικά σε θέση να αξιολογήσει.
Η διαδικασία που θα ακολουθηθεί αναφορικά με την πλήρωση της πιο σημαντικής θέσης του μεγαλύτερου ενιαίου θρησκευτικού δόγματος του κόσμου είναι ξεκαθαρισμένη και σαφής αλλά στους αιώνες εμφανίζει σημαντικά – και κάποιες φορές και αλλόκοτα – ιστορικά σε κάθε περίπτωση στοιχεία.
Η διαδικασία της εκλογής Προκαθήμενου στη ρωμαιοκαθολική εκκλησία έχει περάσει από διάφορα στάδια για να αποκτήσει το σημερινό της πλαίσιο. Κάποια από αυτά – σωζόμενα και μέσα από το πρίσμα του θρύλου – έχουν τη σημασία τους καθώς η εκλογή Πάπα δεν έχει μόνο θρησκευτικό πρόσημο.
Το τριετές κονκλάβιο
Αν και η ψήφος είχε χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά στην εκλογή Πάπα το 1061, οι παπικές εκλογές κατά στα μέσα του Μεσαίωνα δεν ήταν έμοιαζαν καθόλου με τις μυστικές διαδικασίες που επρόκειτο να καθιερωθούν αργότερα.
Οι καρδινάλιοι φιλοξενούνταν με πολυτελή τρόπο και ήταν ελεύθεροι να μπαινοβγαίνουν όπως ήθελαν στην παπική έδρα. Ήταν μια πολιτισμένη διαδικασία, αλλά σίγουρα όχι αποτελεσματική, και δεν παρείχε κανένα κίνητρο στις αντιμαχόμενες φατρίες για να καταλήξουν σε συμφωνία.
Μετά τον θάνατο του Κλήμη Δ΄ το 1271, αυτό δημιούργησε τις συνθήκες για τη μακροβιότερη παπική εκλογή στην ιστορία.
Οι καρδινάλιοι, εγκλωβισμένοι σε σφοδρές διαμάχες, φιλονικούσαν επί σχεδόν τρία χρόνια χωρίς να καταλήξουν σε εκλογή Πάπα. Μάλιστα, η διαδικασία διήρκεσε τόσο πολύ, ώστε τρεις από τους είκοσι εκλέκτορες πέθαναν κατά τη διάρκειά της. Οι ταλαιπωρημένοι πολίτες του Βιτέρμπο – όπου τότε βρισκόταν η παπική αυλή – αγανακτισμένοι με το αδιέξοδο, κλείδωσαν τελικά τους καρδινάλιους στο Παλάτσο ντέι Πάπι και τους παρείχαν μόνο ψωμί και νερό, μέχρι να εκλέξουν νέο Ποντίφικα. Ο θρύλος αναφέρει μάλιστα πως αφαιρέθηκε και η στέγη του παλατιού.
Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, οι ενέργειες των Βιτερμπέζων οδήγησαν στη δημιουργία του όρου «κονκλάβιο» (conclave – εκ του cum clave, δηλαδή «με κλειδί») και ενέπνευσαν τον νέο Πάπα Γρηγόριο Ι΄ να θεσπίσει τους νόμους που αποτέλεσαν τη βάση του σύγχρονου κονκλαβίου. Οι αγαθές προθέσεις του Γρηγορίου Ι΄ χρειάστηκαν χρόνο για να αποδώσουν καρπούς και, για το υπόλοιπο του 13ου αιώνα, οι παπικές εκλογές παρέμειναν αρκετά χαοτικές.
Οι μεσαιωνικοί καρδινάλιοι ήταν υπερβολικά πανούργοι για να περιοριστούν χωρίς μάχη και, κατά την εκλογή του 1280, οι πιο φιλόδοξοι έμπαιναν και έβγαιναν από το Παλάτσο ντέι Πάπι στο Βιτέρμπο με τόση ορμή για πολιτικά παζάρια που καθίστατο πρακτικά αδύνατο να επιτευχθεί απόφαση. Τελικά, οι κάτοικοι του Βιτέρμπο παρενέβησαν ξανά και απομάκρυναν βίαια τους καρδινάλιους Ματτέο Ορσίνι και Τζορντάνο Ορσίνι, επειδή «παρεμπόδιζαν» την εκλογή.
Πάπας από τύχη
Κατά το μεγαλύτερο μέρος του 14ου αιώνα, η παποσύνη είχε μεταφερθεί στην Αβινιόν, όπου και απέκτησε «φήμη» για ηθική αποσύνθεση και κοσμική διαφθορά. Στην Προβηγκία, ωστόσο, οι καρδινάλιοι αποδείχθηκαν πιο πονηροί απ’ όσο θα έπρεπε.
Όταν συγκεντρώθηκαν για να εκλέξουν τον διάδοχο του Πάπα Ιωάννη ΚΒ΄ το 1334, αποφάσισαν να ακολουθήσουν τη συνήθη τακτική του να ψηφίσουν κάποιον υποψήφιο χωρίς πιθανότητες, ώστε να διαπιστώσουν προς ποια κατεύθυνση έπνεαν οι πολιτικοί άνεμοι. Ακούσια, όμως, όλοι εκτός από έναν επέλεξαν τον ίδιο «χαμένο». Έτσι, ο λιγότερο πιθανός υποψήφιος, ο καρδινάλιος Ζακ Φουρνιέ, εξελέγη κατά «λάθος» Πάπας Βενέδικτος ΙΒ΄.
Η τρελή συμβιβαστική Λύση
Αφού η παποσύνη επανήλθε στη Ρώμη μετά από εξήντα και πλέον χρόνια στην Αβινιόν, το Κολλέγιο των Καρδιναλίων δέχθηκε ισχυρές πιέσεις από τον ρωμαϊκό λαό να εκλέξει έναν Ιταλό Πάπα.
Δυστυχώς, οι καρδινάλιοι ήταν διχασμένοι όσο ποτέ άλλοτε και οι διαπραγματεύσεις παρέμεναν ατέρμονες. Από απόγνωση, προτάθηκε ένας άγνωστος αλλά φερόμενος ως ευσεβής αρχιεπίσκοπος, ο Μπαρτολομέο Πρινιάνο, ως συμβιβαστική λύση. Αν και δεν ήταν καρδινάλιος και ήταν σχεδόν άγνωστος, οι εξαντλημένοι καρδινάλιοι συμφώνησαν και ο Πρινιάνο ανήλθε στον παπικό θρόνο ως Πάπας Ουρβανός ΣΤ΄. Ήταν, όμως, τραγικό σφάλμα.
Ο Ουρβανός αποδείχθηκε ασταθής, με καταδιωκτικό σύνδρομο. Μέσα σε λίγους μήνες, άρχισε να φυλακίζει καρδινάλιους στο Καστέλ Σαντ’ Άντζελο και να τους βασανίζει για διασκέδασή του. Η συμπεριφορά του δίχασε την Εκκλησία και οδήγησε στο Μεγάλο Σχίσμα. Όχι τυχαία, ήταν ο τελευταίος μη καρδινάλιος που εξελέγη Πάπας.
Η συμπλοκή
Στα μέσα του 15ου αιώνα, η Εκκλησία είχε αρχίσει να ανακάμπτει από τα τραύματα του Σχίσματος και οι κανόνες του κονκλαβίου φαίνονταν πλέον καλά εδραιωμένοι. Όμως, όπως απέδειξε η παπική εκλογή του 1458, οι φιλοδοξίες – και τα νεύρα – των καρδιναλίων παρέμεναν αμείωτα.
Μετά τον θάνατο του Καλλίστου Γ΄, ο καρδινάλιος ντ’ Εστούτβιλ ήταν αποφασισμένος να αρπάξει την παπική τιάρα. Πραγματοποιώντας μυστικές συναντήσεις ακόμη και στις τουαλέτες, προσπαθούσε να δωροδοκήσει και να εκφοβίσει τους συναδέλφους του για να ψηφίσουν υπέρ του.
Ωστόσο, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα είχε σχεδιάσει. Πολύ γρήγορα, ο λόγιος καρδινάλιος Αινείας Σύλβιος Πικκολόμινι άρχισε να αναδεικνύεται ως φαβορί. Ο ντ’ Εστούτβιλ εξοργίστηκε. Μετά την τελική ψηφοφορία, δόθηκε η δυνατότητα στους καρδινάλιους να αλλάξουν την ψήφο τους, και μέσα σε λίγα λεπτά, ο Πικκολόμινι χρειαζόταν μόνο μία ψήφο για να εκλεγεί.
Καθώς ο καρδινάλιος Προσπέρ Κολόννα σηκώθηκε για να αλλάξει την ψήφο του υπέρ του Πικκολόμινι, ο ντ’ Εστούτβιλ ξέσπασε. Τρέχοντας κατά πάνω του μαζί με έναν υποστηρικτή του, προσπάθησαν να τον σύρουν έξω από την αίθουσα. Ξέσπασε καυγάς, και εν μέσω αυτής της αναστάτωσης, ο Πικκολόμινι εξελέγη ως Πάπας Πίος Β΄.
Αγορά Ευκαιριών
Οι μηχανορραφίες του καρδινάλιου ντ’ Εστούτβιλ ήταν απλώς πρόγευση για όσα θα ακολουθούσαν. Καθώς η εξουσία και ο πλούτος της παποσύνης αυξάνονταν, οι καρδινάλιοι επιθυμούσαν την παπική τιάρα με ολοένα και μεγαλύτερη απληστία, και οι εκλογές κυριαρχούνταν από απροκάλυπτη αγοραπωλησία. Καμία εκλογή, όμως, δεν ήταν χειρότερη από εκείνη του 1492.
Ο απίστευτα φιλόδοξος και κοσμικός καρδινάλιος Ροδρίγο Βοργία ήταν αποφασισμένος να γίνει ο επόμενος Πάπας, και φημολογείται πως πρόσφερε τέσσερα φορτηγά με ασήμι και αξιώματα που απέφεραν πάνω από 10.000 δουκάτα ετησίως μόνο στον Ασκάνιο Σφόρτσα. Λέγεται πως όλη η Ρώμη πλημμύρισε από τα χρήματα του Βοργία κατά τη διάρκεια της εκλογής. Όμως για τον ίδιο, όλα άξιζαν τον κόπο: εξελέγη ως Πάπας Αλέξανδρος ΣΤ΄.
Η βασιλική «ψήφος»
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε κονκλαβίου είναι ότι το δικαίωμα ψήφου ανήκει αποκλειστικά στα μέλη του Ιερού Κολλεγίου των Καρδιναλίων.
Το 1590, όμως, αυτό άλλαξε. Η Εκκλησία, ούσα ταυτόχρονα εκλογική μοναρχία και ευρωπαϊκή δύναμη, ήταν ευάλωτη σε εξωτερικές πιέσεις κατά τη διάρκεια μεταβάσεων εξουσίας. Κάθε καθολικός βασιλιάς ήθελε ο νέος Πάπας να ευνοεί το βασίλειό του. Μέχρι τότε, οι βασιλείς απλώς έστελναν χρήματα στους ανθρώπους τους στη Ρώμη για να τα διαχειριστούν κατά βούληση.
Ο βασιλιάς Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας όμως ήθελε άμεσο έλεγχο. Λίγο πριν τη σύγκληση του κονκλαβίου, ο πρέσβης του μοίρασε στους καρδινάλιους δύο καταλόγους: ο ένας περιείχε τα ονόματα επτά καρδιναλίων που ο Φίλιππος θα αποδεχόταν ως Πάπα · ο άλλος απαριθμούσε τριάντα που επιθυμούσε να αποκλείσει.
Οι καρδινάλιοι υπάκουσαν και, από τότε έως το 1903, οι περισσότερες καθολικές μοναρχίες ασκούσαν το βασιλικό δικαίωμα βέτο (ius exclusivae), όταν το έκριναν σκόπιμο.
Το αδελφικό «σχίσμα»
Η εκλογή που ακολούθησε τον θάνατο του διαβόητα νεποτιστή Πάπα Ουρβανού Η΄ φαινόταν να είναι προδιαγεγραμμένη. Ο Ουρβανός είχε διορίσει τρεις από τους στενούς συγγενείς του ως καρδινάλιους, εκ των οποίων οι δύο – οι αδερφοί Φραντσέσκο και Αντόνιο Μπαρμπερίνι – θεωρούνταν πως διέθεταν τον πλούτο και τη φιλοδοξία για να επιβάλουν την εκλογή τους.
Όμως, τα δύο αδέρφια είχαν περισσότερα χρήματα απ’ ό,τι μυαλό, και αντί να παρουσιάσουν ενιαίο μέτωπο, διχάστηκαν. Ξέσπασε ένας καβγάς γεμάτος παιδαριώδεις προσβολές και εξωφρενικά ποσά δωροδοκιών, που εκτοξεύονταν εκατέρωθεν κατά τη διάρκεια των ψηφοφοριών.
Μόνο όταν παραλίγο να χρεοκοπήσουν ο ένας τον άλλον, συμφώνησαν στον Τζοβάνι Μπατίστα Παμφίλι ως συμβιβαστική επιλογή – και έτσι εξελέγη Πάπας Ιννοκέντιος Ι΄.
Η Ιπτάμενη Ομάδα και ο Μόνος Τίμιος Άνθρωπος
Μετά το φιάσκο του 1644, οι αδερφοί Μπαρμπερίνι αποφάσισαν να μην επαναλάβουν τα ίδια λάθη και ενίσχυσαν τη θέση τους στην εκλογή του 1655. Ωστόσο, μετά από χρόνια νεποτισμού, το Ιερό Κολλέγιο είχε κουραστεί και άρχισε να σχηματίζεται μια ομάδα μεταρρυθμιστών καρδιναλίων, γνωστή ως squadrone volante («ιπτάμενη ομάδα»), σε αντιπαράθεση με τη φατρία των Μπαρμπερίνι. Το μόνο πρόβλημα ήταν ότι δεν υπήρχε σαφής υποψήφιος αδιάφθορος από σκάνδαλα.
Όλοι οι πιθανοί papabili ήταν «θολές» περιπτώσεις. Από απόγνωση, ο καρδινάλιος Πιέτρο Οττομπόνι αναφώνησε: «Χρειαζόμαστε έναν τίμιο άνθρωπο!» Προς γενική έκπληξη, ο ανεπίσημος ηγέτης της ομάδας, Ντέτσιο Ατσολίνο, έδειξε τον ανυποψίαστο Φάμπιο Κίτζι και είπε: «Αν θέλετε τίμιο άνθρωπο, να ένας!» Κανείς δεν τον είχε προσέξει μέχρι τότε, και αφού δεν υπήρχε άλλη έντιμη επιλογή, εξελέγη ως Πάπας Αλέξανδρος Ζ΄.
Εκλογή στην Εξορία
Εξαιτίας της εισβολής του Ναπολέοντα στην Ιταλία, το κονκλάβιο του 1799 ήταν το τελευταίο που πραγματοποιήθηκε εκτός Ρώμης – συγκεκριμένα, στη Βενετία. Ήταν επίσης και το τελευταίο που διεξήχθη υπό χαοτικές συνθήκες.
Η πολιτική αναστάτωση που σάρωνε την Ευρώπη είχε ως αποτέλεσμα να παραστούν μόνο τριάντα τέσσερις καρδινάλιοι – ο μικρότερος αριθμός από το 1534. Επιπλέον, αυτό το μικρό και εξόριστο σώμα αποκλείστηκε από τη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, όταν αρνήθηκε να αποδεχτεί τον υποψήφιο του Αυστριακού Αυτοκράτορα.
Τελικά, κατέληξαν στον Μπαρνάμπα Λουίτζι Κιαραμόντι ως συμβιβαστική λύση. Κάποιοι καρδινάλιοι συνέχισαν να διαμαρτύρονται, εξαιτίας μιας παλαιότερης – και σοκαριστικής – δήλωσης του Κιαραμόντι ότι «καλοί Χριστιανοί μπορούν να είναι και καλοί δημοκράτες».
Η στέψη του ως Πάπα Πίου Ζ΄ με παπική τιάρα από… χαρτοπολτό, σε ένα μικρό εκκλησάκι, ήταν το κατάλληλο τέλος σε αυτή την απρόβλεπτη εκλογή.
Στις 23 Απριλίου πρόκειται να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα η σορός του Πάπα Φραγκίσκου
Η σορός του Πάπα Φραγκίσκου πρόκειται να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα μεθαύριο, 23 Απριλίου. Απόψε, σύμφωνα με πληροφορίες, υψηλόβαθμος κληρικός πρόκειται να ευλογήσει τη σορό, στο εσωτερικό του ξενώνα της Αγίας Μάρθας, τον οποίο είχε επιλέξει ως τόπο διαμονής ο Ποντίφικας.
Από το Βατικανό έγινε γνωστό, παράλληλα, ότι το Άγιο Έτος των Καθολικών (την έναρξη του οποίου είχε κηρύξει ο Φραγκίσκος στο τέλος του περασμένου Δεκεμβρίου) θα συνεχιστεί, αν και θα πρέπει να αναβληθούν -υποχρεωτικά- κάποιες προγραμματισμένες θρησκευτικές εκδηλώσεις.
Η ακριβής ημερομηνία της κηδείας του εκλιπόντα Ποντίφικα θα αποφασιστεί από την Ολομέλεια των Καρδιναλίων. Το ανώτατο όριο για την τέλεσή της, πάντως, το οποίο τίθεται από το τελετουργικό, είναι εννέα ημέρες μετά το θάνατο του Αγίου Πατέρα των Καθολικών.
Όσο για το Κονκλάβιο των Καρδιναλίων, αρμόδιο για την εκλογή του νέου Ποντίφικα, συνήθως συνέρχεται εντός τριών εβδομάδων από την ημέρα του θανάτου του Πάπα και έχουν δικαίωμα να λάβουν μέρος σε αυτό, οι Καρδινάλιοι ηλικίας μέχρι 80 ετών. Στη φάση αυτή είναι 136 και σε ποσοστό 70% είχαν επιλεγεί από τον Φραγκίσκο. Όλες οι σχετικές ψηφοφορίες είναι μυστικές και για την εκλογή του νέου Αρχηγού της Καθολικής Εκκλησίας απαιτούνται τα δυο τρίτα των ψήφων.
Σύμφωνα με τους σχολιαστές, το Κονκλάβιο που θα συνέλθει τις επόμενες εβδομάδες, πρόκειται να έχει ως κύρια σημεία αναφοράς του την Εκκλησιαστική Συνοδικότητα και μια ιδιαίτερη ευαισθησία προς περιοχές του πλανήτη μας στις οποίες η ζωή των ανθρώπων περνά καθημερινά από σημαντικές δοκιμασίες. Χώρες και περιοχές που κάποιοι θα αποκαλούσαν «περιφερειακές» και όχι πρωτεύουσας γεωπολιτικής σημασίας οι οποίες, όμως, ήταν στο επίκεντρο της δράσης του Φραγκίσκου.
Από την τριακοστή τρίτη ψηφοφορία του Κονκλάβιου, τέλος, σε περίπτωση που δεν έχει ακόμη εκλεγεί ο νέος Ποντίφικας, η επιλογή των Καρδιναλίων θα περιοριστεί στους δύο υποψήφιους που μέχρι εκείνη τη στιγμή θα έχουν λάβει τις περισσότερες ψήφους και ο Πάπας θα εκλεγεί με απλή πλειοψηφία.
Οι επικρατέστεροι καρδινάλιοι για τη θέση του Πάπα
Προσφάτως, πριν ακόμα ο Πάπας Φραγκίσκος φύγει από τη ζωή και ενώ η κατάσταση της υγείας του είχε επιδεινωθεί, Διεθνή Μέσα Ενημέρωσης δημοσίευσαν μια λίστα με τους επικρατέστερους υποψήφιους καρδιναλίους για τη θέση του Πάπα. Αυτοί είναι οι:
Καρδινάλιος Matteo Zuppi, 69 ετών, Ιταλία

(Είναι ο Πρόεδρος της Ιταλικής Επισκοπικής Διάσκεψης. Γεννήθηκε στη Ρώμη και υπηρέτησε στη σημαντική θέση του αρχιεπισκόπου της Μπολόνια της Ιταλίας, γεγονός που τον καθιστά εσωτερικό γνώστη του Βατικανού του Φραγκίσκου. Κλήθηκε το 2023 να πραγματοποιήσει μια υψηλού προφίλ ειρηνευτική αποστολή στην Ουκρανία, συναντώντας τον Ζελένσκι. Επίσης στάλθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να συναντηθεί με το γνωστό καθολικό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Το 2019 έγινε καρδινάλιος από τον Πάπα Φραγκίσκο).
Καρδινάλιος Wim Eijk, 71 ετών, Κάτω Χώρες

(Πρώην γιατρός, θεωρείται ευρέως ως ένας από τους πιο συντηρητικούς και από τους επικρατέστερους υποψήφιους. Το 2015, συνέβαλε στη συγγραφή του βιβλίου «Έντεκα καρδινάλιοι μιλούν για το γάμο και την οικογένεια: Essays from a Pastoral Viewpoint», το οποίο αντιτάχθηκε σθεναρά στην έγκριση του Φραγκίσκου για πολιτικούς νέους γάμους στην περίπτωση που δεν έχει λάβει ακύρωση του πρώτου γάμου. ‘Εγινε καρδινάλιος από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ’ το 2012).
Καρδινάλιος Pietro Parolin, 70 ετών, Ιταλία

(Ο γραμματέας του κράτους του Βατικανού, Pietro Parolin, υπηρέτησε στο Βατικανό του Πάπα Φραγκίσκου για 11 χρόνια. Θεωρείται μετριοπαθής πολιτικά. Πέρασε την καριέρα του συμμετέχοντας στη διπλωματική πτέρυγα της Αγίας Έδρας, περνώντας τμήματα της καριέρας του στη Νουντσιατούρα της Νιγηρίας και του Μεξικού. Έγινε καρδινάλιος το 2014 από τον Πάπα Φραγκίσκο. Ο Parolin θα μπορούσε να θεωρηθεί προέκταση της κληρονομιάς του πάπα Φραγκίσκου).
Καρδινάλιος Fridolin Ambongo Besungu, 65 ετών, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό

(Πρόεδρος του Συμποσίου των Επισκοπικών Διασκέψεων της Αφρικής και της Μαδαγασκάρης, έγινε πρωτοσέλιδο όταν απέρριψε μια αμφιλεγόμενη δήλωση του πάπα Φραγκίσκου. Κήρυξε άκυρο το δόγμα Fiducia supplicans – το οποίο επέτρεπε στους ιερείς να ευλογούν ανύπανδρα και ομόφυλα ζευγάρια – στην αφρικανική ήπειρο. Ο Πάπας Φραγκίσκος έκανε τον Besungu καρδινάλιο το 2019).
Καρδινάλιος Luis Antonio Tagle, 67 ετών, Φιλιππίνες

(Υπηρετεί ως Προκαθήμενος του Τμήματος Πρώτου Ευαγγελισμού του Δικατείου Ευαγγελισμού και ως Πρόεδρος της Διακρατικής Επιτροπής για τους αφιερωμένους θρησκευόμενους. Αποκαλείται ο «Ασιάτης πάπας Φραγκίσκος». Θεωρείται πολιτικά αριστερόστροφος και έχει ασκήσει κριτική στη μεταχείριση της Εκκλησίας απέναντι στα άτομα ΛΟΑΤ και τους διαζευγμένους και ξαναπαντρεμένους καθολικούς. Είναι μόλις ο έβδομος Φιλιππινέζος που γίνεται καρδινάλιος και θα είναι ο πρώτος πάπας που θα προέρχεται από την ασιατική ήπειρο, αν εκλεγεί. Τον έκανε καρδινάλιο ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ το 2012).
Καρδινάλιος Πέτερ Έρντο, 72 ετών, Ουγγαρία

(Πρώην Πρόεδρος του Συμβουλίου των Επισκοπικών Διασκέψεων της Ευρώπης και ευσεβής Μαριανός. Εδώ και καιρό αποτελεί μια σημαντική προσωπικότητα στην πολιτική της σύγχρονης εκκλησίας. Έχει στο παρελθόν αντιταχθεί στην πρακτική των διαζευγμένων ή ξαναπαντρεμένων καθολικών να λαμβάνουν τη Θεία Κοινωνία λόγω της δογματικής πεποίθησης για το ακατάλυτο του γάμου. Έχει επίσης εκφράσει την αντίθεσή του στην αποδοχή προσφύγων από ευρωπαϊκές χώρες, δηλώνοντας ότι αυτό ισοδυναμεί με εμπορία ανθρώπων. Έγινε καρδινάλιος το 2003 από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’).
Καρδινάλιος Raymond Burke, 76 ετών, Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

(Θεωρείται ο κορυφαίος αρχισυντηρητικός στην εκκλησία – υπέρμαχος της λατινικής λειτουργίας και δημόσιος επικριτής των φιλελεύθερων τάσεων του Πάπα Φραγκίσκου. Γεννημένος στο Ουισκόνσιν και πρώην αρχιεπίσκοπος του Σεντ Λούις αμφισβήτησε την προθυμία του Φραγκίσκου να επιτρέψει στα διαζευγμένα και ξαναπαντρεμένα ζευγάρια να λάβουν τη Θεία Ευχαριστία. Έχει επίσης αμφισβητήσει τη νέα γλώσσα της Εκκλησίας γύρω από την τεχνητή αντισύλληψη, τους ομοφυλόφιλους και τους πολιτικούς γάμους ως «ενοχλητική». Έγινε καρδινάλιος από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ’ το 2010).
Καρδινάλιος Mario Grech, 67 ετών, Μάλτα

(Είναι ο σημερινός γενικός γραμματέας της Συνόδου των Επισκόπων. Θεωρείται πιθανός μετριοπαθής διάδοχος του Πάπα Φραγκίσκου. Στο παρελθόν έχει μιλήσει για την ανάγκη προσέγγισης όσων εξοστρακίζονται από την Εκκλησία λόγω των σεξουαλικών τους προτιμήσεων ή της οικογενειακής τους κατάστασης. Έγινε καρδινάλιος το 2020 από τον Πάπα Φραγκίσκο).
Άλλος πιθανός υποψήφιος που συγκεντρώνει καλές πιθανότητες εκλογής, σύμφωνα με τα ιταλικά Μέσα Ενημέρωσης είναι ο Jean-Claude Hollerich, ένας Ιησουίτης του Λουξεμβούργου και ομιλητής στη Σύνοδο για τη Συνοδικότητα, που εκτιμήθηκε πολύ από τον Φραγκίσκο για την προσοχή του στα κοινωνικά ζητήματα.
Ακόμα ο Pierbattista Pizzaballa, Λατίνος Πατριάρχης Ιεροσολύμων, ξεχωρίζει για την εμπειρία του στο διαθρησκευτικό διάλογο αλλά και ο Jean-Marc Aveline, Αρχιεπίσκοπος Μασσαλίας.
Από την Πορτογαλία, ο καρδινάλιος José Tolentino de Mendonça θα αντιπροσώπευε μια σημαντική επιλογή για την πολιτιστική και θεολογική του ευαισθησία.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες ξεχωρίζουν επίσης δύο ονόματα: ο Wilton Gregory, ο πρώτος Αφροαμερικανός καρδινάλιος και νυν Αρχιεπίσκοπος της Ουάσιγκτον, και ο Blase Cupich, Αρχιεπίσκοπος του Σικάγο, και οι δύο ερμηνευτές μιας Εκκλησίας που προσέχει τις σύγχρονες προκλήσεις.
Αντίθετα, ο Ρόμπερτ Σάρα, από τη Γουινέα, είναι μια εξέχουσα συντηρητική προσωπικότητα, πρώην επίτιμος νομάρχης της Εκκλησίας για τη Θεία Λατρεία.
Δεν αποκλείονται οι υποψηφιότητες του Αρχιεπισκόπου του Σαν Σαλβαδόρ ντε Μπαΐα Σέρτζιο ντα Ρότσα και του Αρχιεπισκόπου Μανάους Λεονάρντο Στάινερ.